فصل6: «بهروز کمالوندی» روز شنبه در نشست خبری درباره جزییات گام سوم کاهش تعهدات برجامی گفت: دشمنان انقلاب که پیشرفت‌های ایران را نمی‌دیدند به خصوص در حوزه هسته‌ای شروع به کارشکنی و مشکلاتی را ایجاد کردند. اوج فعالیت‌های این صنعت تولید و غنی سازی اورانیوم ۴ درصد و ۲۰ درصد بود که زمانی که ۲۰ درصد را به ما ندادند خودمان شروع به تولید آن کردیم.
وی اضافه کرد: عملا از آغاز دهه ۹۰ در همه حوزه های صنعتی بخصوص در چرخه سوخت و نیروگاه های جدید بر اساس اسناد بالادستی توسعه نیروگاههای اتمی و برنامه غنی سازی با هدف رسیدن به ظرفیت یک میلیون "سو" طی ۱۵ سال در دستور کار قرار گرفت. البته برنامه ای پیش از برجام بود که در دستور کار سازمان انرژی قرار داشت.
سخنگوی سازمان انرژی اتمی گفت: در مذاکرات موسوم به برجام سازمان تلاش زیادی کرد زمان بندی‌هایی که برای پاسخگویی به نیاز نیروگاههای کشور که قرار است تعداد آنها افزایش یابد داشته باشد. بنابراین غنی سازی باید به نحوی باشد که پاسخگوی نیازهای کشور باشد.
کمالوندی ادامه داد: بعد از برجام عملا ما با بدعهدی‌هایی مواجه شدیم و طرف مقابل تعهدات خود را انجام نداد و با مشکلاتی مواجه شدیم که اوج آن خروج آمریکا از اردیبهشت ماه سال گذشته است که فشار زیادی نه تنها بر جمهوری اسلامی بلکه بر کشورهای دیگر که با ایران ارتباط داشتند، شروع کرد.
ایران با کاهش تعهدات موازنه ای در داد و ستدهای برجام ایجاد کرد
سخنگوی سازمان انرژی اتمی اضافه کرد: بر این اساس نظام تصمیم گرفت در وضعیت عدم تعادل بین تعهدات و حقوق ما توازنی ایجاد کند که یا طرف مقابل به سمت تعهدات خود برگردد و حقوق ایران را محترم بشمارد یا اگر انجام نشد، جمهوری اسلامی با کاهش تعهدات خود موازنه ای در داد و ستدهای برجام ایجاد کند.
وی یادآورشد: متن برجام حدودا ۱۲۲ صفحه فارسی و ۱۶۰ صفحه نسخه انگلیسی است که ۵ ضمیمه دارد؛ ضمیمه ۱ و ۲ تعهدات ما و طرف مقابل است. ضمیمه ۳ همکاری های بین المللی، ضمیمه ۴ سازوکارهای مربوط به کمیسیون مشترک و ضمیمه ۵ زمان بندی است. بنابراین در زمینه کاهش تعهدات باید بر ضمیمه ۱ متمرکز شویم.
کمالوندی با اشاره به ۸ موضوع اصلی مطرح شده در ضمیمه ۱، تعهدات در رابطه با راکتور آب سنگین است وعدم بازطراحی و عدم اجرای راکتور قبلی و بازطراحی آن راکتور و تولیدات کارخانه‌های آب سنگین را از این موارد ذکر کرد و افزود: موضوع سوم بازفرآوری سوخت مصرف شده است که در اینجا هنوز سوخت مصرف شده به اندازه ای که بخواهیم برنامه های بازفراوری داشته باشیم، عملا برای ما مطرح نیست.
وی غنی‌سازی در ظرفیت و سطح آن را مورد دیگر در این حوزه عنوان کرد و افزود: یک مورد از آن یعنی سطح میزان ۳.۶۷ را در گام دوم کنار گذاشتیم. در گام اول هم عرضه مازاد ذخایر ۳۰۰ کیلو و ۱۳۰ تن به بازار را کنار گذاشتیم و تحقیق و توسعه موضوع گام سوم است.
شفاف سازی همانند سابق انجام می شود
سخنگوی سازمان انرژی اتمی تاکید کرد: به جز مسائل طرح شده در گام‌های قبل، موضوعات دیگر در پرونده فردو، میزان ذخایر و نظارت و دسترسی‌های آژانس بین المللی انرژی اتمی یا شفاف سازی است. در مورد شفاف‌سازی بنا نداریم که تغییری ایجاد کنیم. بنابراین تا امروز از ۷ موضوع باقی مانده دیگر ما، ۴ و نیم موضوع را انجام گذاشتیم. آن نیم مورد هم برای این است که سطح غنی سازی را کنار گذاشته ایم اما ظرفیتش به تعداد سانتریفیوژ ها برمی گردد و موضوعات باقی مانده بسیار مختصر هستند.
وی گفت: این نشان می دهد که به لحاظ فنی در مذاکرات نحوه تعهدات به گونه ای بوده است که مشکلی ایجاد نکند. همانطور که علی اکبر صالحی بارها گفته اند و متاسفانه برخی ها به دلایل سیاسی به این نکته غفلت می کنند، این است که صنعت هسته ای ما حتی در قالب برجام به راحتی به اهداف بلند مدت خود خواهد رسید کما اینکه ما ابتدای برجام برنامه۱۵ ساله را ارائه کردیم.
کمالوندی اضافه کرد: مقام معظم رهبری شرط کرده بودند در انتهای کار مشخص باشد که غنی سازی کشور پاسخگو هست به حداقل ۱۹۰ هزار سو خواهد بود، آن را با۲۷۰ هزار سو ارائه دادیم با قابلیت افزایش به یک میلیون سو بود.
سخنگوی سازمان انرژی اتمی گفت: اتفاقی که امروز رخ داده، این است که با تغییرات در تحقیقات و توسعه، تحقق آن برنامه را به سمت یک میلیون سو تسهیل خواهد کرد. یعنی ما ۲۷۰ هزار سو را به راحتی با همین برجام موجود می توانیم محقق کنیم. اما این که چه زمانی یک میلیون سو را محقق خواهیم کرد بستگی به اقدامات آینده ما در تحقیق و توسعه دارد.
ایران براساس برجام فعلا فقط از سانتریفیوژهای گازی استفاده می کند
وی در بخش دیگری از سخنانش گفت: در مورد تحقیق و توسعه که بندهای ۳۲ تا ۴۳ و یک بند ۸۱ را شامل می شود، بند ۸۱ در مورد روش های غنی سازی غیر از سانتریفیوژهای گازی صحبت می کند- در حال حاضر عمده کار اقتصادی دنیا برپایه سانتریفیوژهای گازی انجام می‌شود اما روش‌های دیگری که در دنیا انجام می شود که لزوما اقتصادی نیست، اما به هر حال جمهوری اسلامی ایران در برجام پذیرفته بود فعلا فقط از سانتریفیوژهای گازی استفاده کند.
کمالوندی درخصوص بندهای ۳۲ تا ۴۳ هم گفت: در این بندها ۸ موضوع مورد بحث ما است که چهار موضوع الان انجام شده است و آژانس مراجعه خواهد کرد و تایید خواهد شد که چهار اقدام انجام شده و چهار۴ اقدام دیگر هم با فاصله زمانی انجام خواهد شد.
وی افزود: نکته مهم این است که در مسیر غنی سازی، برخلاف آن چیزی که بعضا بعضی طرح می کنند، ما می‌توانیم بگوییم که عملا محدودیتی وجود نداشته است. به این دلیل که برنامه ها بر اساس یک برنامه بلند مدت وبا روش‌های جدید، دیده شده بود.
سخنگوی سازمان انرژی اتمی یادآورشد: روش قدیم روش مهندسی معکوس بود. مانند ماشین های ۱IR ماشینی نبود که در ایران ساخته شده باشد، در هلند ساخته شده بود که به پاکستان رفته و از آن جا به ایران آمده بود. اما ماشینی که شما خودتان می سازید حتما به مستندسازی دانش نیاز دارد وگرنه شما مسیری را می روید و چون آدرس را مشخص نکرده اید، دفعات بعد با مشکلاتی مواجه می شوید.
کمالوندی با تاکید براهمیت مستند سازی ادامه داد: مستند سازی دانش یکی از کارهایی است که در دنیا انجام می شود. بر اساس آن ما هزاران سند برای هر کدام از این سانتریفیوژها درست کرده ایم که کار بسیار عمیق و بزرگی است یعنی اگر یک مقدار زمان برای رسیدن به اهداف بلند مدت بیشتر شده، کیفیت افزایش یافته است.
سخنگوی سازمان انرژی اتمی اظهار کرد: در گذشته به دلیل اهمیت سرعت و از طرفی با توجه به مهندسی معکوس، عملا وارد فرآیند مستندسازی که زمانبر هست، نشده‌اند؛ همه تحقیقات به هر شکل ممکن مستند و با همدیگر مقایسه شود؛ این سندها در کنار هم قرار گیرد و به دانش فنی تبدیل شود.
کمالوندی ادامه داد: امروز چهار اقدام امروز انجام شد؛ درباره بند ۳۹ تولید محصول غنی سازی و ماشین‌های نسل جدید عدم اختلاط پسماند و محصول این زنجیره ها که بسیار موضوع مهمی است. به عبارت دیگر قبل از کاهش تعهدات اگر هرکدام از ماشین های پیشرفته وقتی در عمل غنی‌سازی می کردند، محصول و خوراک را دوباره خوراک و محصول را قاطی می‌کردند و به صورت اتوماتیک به اورانیوم طبیعی تبدیل می شد. از این به بعد این اتفاق نمی‌افتد. یعنی ماشین های سانتریفیوژ ما همانطور که تحقیق و توسعه می کنند، به انباشت ذخایر ما هم کمک می کنند.
گازدهی "آی آر ۶" را شروع کردیم
کمالوندی گفت: اگر این را هم در نظر بگیریم که ظرفیت این ماشین‌ها چندین برابر ماشین‌هایی است که فعلا نصب شده است به معنی این است که در بعضی جاها صدها و شاید بیشتر از هزار ماشین به افزایش ذخایر ما کمک کند، این از دیروز انجام و امروز به آژانس اعلام شد و از امروز تولیدات تحقیقاتی به ذخایر ما افزوده می شود.
وی گفت: ماشین «آی آر ۶» قرار بود در ابتدای سال یازدهم عملا گازدهی شود، IR۶ "ساب" که قرار بود در آن موقع گازدهی شود، ماشینی غیر از ماشین «آی آر ۶» است که گازدهی آن را هم شروع کردیم.
وی اضافه کرد: راه اندازی زنجیره ۲۰ ماشین «آی آر ۴ »که موضوع بند ۳۵ ضمیمه ۱ است، این هم قرار بود ابتدای سال ۱۱ انجام شود که آن هم الان عملا انجام شده است. که ما راه اندازی زنجیره ۲۰ تایی ماشین «آی آر ۴ »را شروع کردیم و تولیداتش به ذخایر اضافه می شود.
کمالوندی افزود: «آی آر ۶ »به صورت زنجیره ۲۰ ماشین- البته قرار بود بعد از آبان ماه به دو زمان مساوی تقسیم می شد، دو زمان مساوی آبان ماه به بعد است- دیروز شروع کردیم و زنجیره ۲۰ تایی گازدهی شد و زنجیره ۳۰ تایی نیزعلاوه بر ۱۰ و ۲۰ تایی غیر از آنها که اکنون کار می کنند، زنجیره ۲۰تایی را هم برنامه بعدی داریم.
کمالوندی، با بیان اینکه این ۴ موضوع چهار اقدامی است که عملا انجام شده، گفت: اگر ۴ اقدام دیگرانجام دهیم عملا در حوزه غنی سازی هیچ تعهد دیگری باقی نمی ماند.
وی گفت: دو مورد از این اقدامات در یک ماه آینده انجام خواهد شد؛ یکی راه اندازی زنجیره میانی ماشین «آی آر ۲ ام» موضوع بند ۳۲ ضمیمه ۱ است که باید ۶ سال دیگر- انجام می‌شد؛ اقدام دیگر ما، راه اندازی زنجیره ۱۰ ماشین سانیتریفیوژ «آی آر ۵ » و گازدهی به آن است؛ این هم از مواردی است که باید سال یازدهم اتفاق می‌افتاد.
نیاز ما الان ۲۰ درصد نیست
سخنگوی سازمان انرژی اتمی گفت: نیاز ما الان ۲۰ درصد نیست و اگر بخواهیم زمانی ۲۰ درصد تولید کنیم؛ ترجیح ما این است که ابتدا یک پله پیش رویم و ذخایر۴.۵ درصد به اندازه کافی داشته باشیم و بعد شروع به تولید ۲۰ درصد کنیم.
کمالوندی درباره نقش آژانس بین المللی انرژی اتمی گفت: آژانس گزارش دهنده و منعکس کننده است و نقش قاضی و قضاوت کننده ندارد. نقش آژانس در توافق برجام این بود که آنچه را که اتفاق می افتد گزارش کند. گام‌های اول و دوم اقدامات ایران را آژانس گزارش کرده است. به طور طبیعی درباره تغییرات حوزه توسعه هم گزارش داده خواهد شد و لذا نکته خاصی ندارد.
سخنگوی سازمان انرژی اتمی یادآور شد: محمد جواد ظریف این موضوع را به فدریکا موگرینی به عنوان هماهنگ کننده برجام در نامه ای دو صفحه ای با جزییات، اشاره به سوابق و اینکه جمهوری اسلامی ایران در راستای حقوق خود و کاهش تعهدات گام سومی را برمی دارد؛ اعلام کرده و گفته است که جزییات آن هم از طریق آژانس اعلام خواهد شد.
کمالوندی افزود: آژانس اتفاقاتی را که اکنون در سایت های ما می افتد، می بیند و گزارش می کند. این در راستای دستور ریاست جمهوری و نامه وزیر امورخارجه است و گزارش آن هم علی القاعده خواهد رفت و طرف های دیگر هم در شورا خواهند دید. وقتی این گزارش در شورای حکام بررسی می شود باید ببینند که چرا پس از ۱۶ گزارش که موید اجرای تعهدات و پایبندی ایران به برجام بوده است؛ این اتفاقات می افتد.
وی تاکید کرد: علت این موضوع پس از صبر استراتژیک یک ساله جمهوری اسلامی مشخص است و فکر نمی کنم کشوری در دنیا باشد که علت این اقدامات را نداند. این اقدامات منصفانه و برای احقاق حقوق کشور صددرصد لازم است.
ایران با کاهش تعهدات خود دارد از برجام فاصله می گیرد
کمالوندی در پاسخ سوالی مبنی بر این که گام سوم چقدر می تواند تاثیرگذار باشد که اروپایی را مجبور کند که تا دوماه آینده به اجرای تعهدات خود بازگردند گفت: جمهوری اسلامی با کاهش تعهدات خود دارد از برجام فاصله می گیرد و این حرکت محسوس است. البته شاید بعضی‌ها بگویند دارید اقدام تند انجام می دهید که این بحث ها مطرح است اما تصمیم گیری ها در فرایند فنی، سیاسی و امنیتی است.
وی افزود: کسی که بیرون نشسته باشد از نگاه خود نظری می دهد که آن نگاه هم برای خودش محترم است، اما وقتی که اطلاعات کافی را با مسائل سیاسی و امنیتی کنار قرار دهید این اقدامات منصفانه است.
سخنگوی انرژی اتمی تاکید کرد: تصمیمات از جنس محکم و معقول و حساب شده ای است و تو خالی نیست. بعضی تصمیمات طوری است که ظاهرش بزرگ است اما داخل آن بزرگ نیست. با حسن عمل، حساب شده جلو می رویم که به نظر من این محاسبات را طرف مقابل دارد، البته جلو رفتن ما طوری است که طرف مقابل فرصت برای برگشتن داشته باشد.
افزایش ذخایره ما از ۲۰ روز دیگر جهش خیلی بالایی خواهد داشت
کمالوندی با بیان این که هرچقدر جلو می رویم کار سخت تر می شود گفت: افزایش ذخایره ما از حدود ۲۰ روز دیگر جهشی خیلی بالایی خواهد داشت و برداشت تولید ما برداشت زیادی خواهد بود که در زمان خود اعلام می کنیم.
سخنگوی سازمان انرژی اتمی گفت: در ارتباط با مسائل تحقیق و توسعه، تولیدات ما جمع آوری می شود و این مفهومش این است که ذخایر ما به سرعت افزایش پیدا می کند و طرف مقابل هم این مسائل را می داند، امیدواریم که به خودشان بیایند و اقدامات لازم را انجام دهند.
با انجام ۴ اقدام دیگر، عملا در حوزه غنی سازی نخواهیم داشت
کمالوندی گفت: گازدهی ماشین «آی آر ۴» که موضوع بند ۳۱ ضمیمه ۱ است -قرار بود ابتدای سال یازدهم انجام شود- عملا انجام شده است؛ ماشین زنجیره ۲۰ تایی «آی آر ۴ » را شروع به کار کردیم و تولیدات آن به ذخایر اضافه می شود؛ ماشین «آی آر ۶» به صورت زنجیره ۲ ماشین، قرار بود آبان ماه آغاز شود، از دیروز شروع شده است.
وی افزود: اگر ۴ اقدام دیگر انجام دهیم عملا در حوزه غنی سازی هیچ تعهد دیگری باقی نمی ماند. دو مورد از این اقدامات از جمله راه اندازی زنجیره میانی ماشین «آی آر ۲ ام» موضوع بند ۳۲ ضمیمه ۱ است که باید از سال ۱۱- یعنی ۶ سال دیگر- انجام می‌شد؛ دیگر اقدام ما، راه اندازی زنجیره ۱۰ ماشین سانتریفیوژ «آی آر ۵ » و گازدهی آن است؛ این هم از مواردی است که باید سال یازدهم اتفاق می افتاد.
سخنگوی سازمان انرژی اتمی ادامه داد: برای دو ماه آینده قبل از اینکه گام سوم به پایان برسد، ۳ کار مهم داریم که ارزش بسیار بالایی دارند، یکی راه اندازی زنجیره های شاهد ۱۶۴ تایی «آی آر ۴» و راه اندازی زنجیره های شاهد ۱۶۴ تایی «آی آر ۲ ام» است؛ با توجه به اینکه ظرفیت ما الان بین ۴ تا ۵ سو است عملا می توانیم محاسبه کنیم روزی ۳۲۸ سانتریفیوژ با حدود ۴ تا ۵ سود یعنی چیزی حدود ۱۵۰۰ سو افزایش ظرفیت خواهد بود و این به ذخایر کشور اضافه می شود؛ راه اندازی زنجیره میانی سانتریفیوژ «آی آر ۵» را نیز خواهیم داشت.
مدیر کل موقت آژانس انرژی اتمی فردا به ایران سفر می کند
کمالوندی گفت: از مدیر کل موقت آژانس دعوت کردیم که بر اساس برنامه ای که درگذشته - سفرهای یوکیا آمانو- داشته است، به ایران سفر کند؛ وی فردا صبح وارد کشور می شود و تا ظهر ملاقات هایی با مسئولان کشور و از جمله علی اکبرصالحی و محمد جواد ظریف دارد؛ در ارتباط با فعالیت های سازمان در «فردو» و مرکز «خلاء» و هم در حوزه متالوژی کارهای بزرگی انجام شده است؛ راه اندازی بخشی را در ارتباط با ایزوتوپ ها داشتیم؛ به زودی هم بتن ریزی نیروگاه دوم را خواهیم داشت.
وی با بیان اینکه صنعت هسته ای به سرعت کار خود را ادامه می دهد، افزود: در حوزه تحقیق و توسعه محدودیتی نداشتیم بلکه برنامه و زمان های پیش بینی شده ما بر اساس نیازهای کشور پاسخگو بود؛ صنعت های ساخته شده، گواه بر این است که مسیر حساب شده ای در کشور طی شده است و از این به بعد هم بنا نداریم با عجله کار کنیم زیرا کار غنی سازی نمی تواند با عجله توام باشد، سازنده های بزرگ برای هر کدام از ماشین ها ۸ تا ۱۰ و ۱۵ سال کار کرده اند تا این ماشین ها به تحقیق و توسعه رسیده است، تست های مختلف دارند که باید در شرایط و زنجیره های مختلف انجام شود.
در صورت انجام تعهدات از سوی اروپایی ها؛ به تعهدات باز می گردیم
کمالوندی ادامه داد: دیگر تعهدی برای زمان هایی که مد نظر بوده است، نداریم؛ بر اساس آن چیزی که رییس جمهوری گفتند، بنا داریم اگر آنها تعهدات خود را اجرا کنند، ما هم به تعهدات خود باز گردیم؛ هر چه جلو می رویم شرایط سخت تر می شود طرف های اروپایی باید بدانند زمان زیادی باقی نمانده و اگر قرار است اقدامی برای عمل به تعهدات خود انجام دهند، باید هر چه زودتر انجام شود.
سخنگوی سازمان انرژی اتمی افزود: حتی در حوزه تحقیق و توسعه چیزی از تعهدات باقی نمانده است. در حوزه های دیگر غیر از فردو و شتاب دادن به بعضی از آنها مانند افزایش غنی سازی است؛ کشور ما این ظرفیت را دارد که اگر ما الان ۴.۵ درصد غنی سازی می کنیم به دلیل نیاز ما است و برای تولید ۲۰ درصد باید ذخایر ۴.۵ درصد را افزایش دهیم؛ جمهوری اسلامی ایران در شرایط کنونی هم توانایی افزایش ظرفیت و هم افزایش سطح غنی سازی بیش از ۲۰ درصد را دارد.
وی با بیان اینکه شعار ما مقاومت است، افزود: اصرار جمهوری اسلامی ایران بر اهداف، حقوق و آرمان های کشور است و در این مورد ذره ای کوتاه نمی آید. سازمان انرژی اتمی، مهندسان و متخصصان این سازمان محکم ایستاده اند تا اهداف کشور را محقق کنند؛ ظرفیت در این صنعت غرور آفرین برای کشور زیاد است و این صنعت افتخار آفرین پابرجا خواهد ماند.
گام های بعدی کمتر جنس فنی دارد
کمالوندی افزود: شورای عالی امنیت ملی و ریاست جمهوری تصمیم گیری می کنند. در لیستی که اول دادیم خیلی از گزینه‌ها دیده شده است حتی تا خروج از NPT دیده شده بود ولی بعدها خودمان تجدیدنظر کردیم که گفتیم که حداقل این توصیه سازمان انرژی اتمی ایران نیست و اگر می‌خواهند در سطوح بالای کشور تصمیم‌گیری کنند، مساله جداگانه است، اما بحث‌های فنی ما تقریبا به انتها رسیده مگر آن چیزی که باقی مانده فردو است.
سخنگوی سازمان انرژی اتمی بیان کرد: در حوزه نظارت‌ها نیز نگاه سازمانی به انرژی اتمی ایران این نیست که به حوزه نظارت‌ها وارد شود به‌خصوص در حوزه پادمان و در مورد مسائل مربوط به پروتکل الحاقی و غیره هم مادامی که ما کار انجام نمی‌دهیم دلیلی ندارد که این شفافیت اطلاعات را نداشته باشیم و بهانه به طرف مقابل و دشمن بدهیم که هر کار خلافی را انجام می‌دهد.
وی عنوان کرد: بنابراین گام‌های بعدی، شاید کمتر از جنس فنی باشد. اما فنی در واقع همان فعال کردن فردو است که می‌تواند یک گزینه باشد و البته حوزه‌های دیگری که عمدتا فنی نیستند.
سخنگوی سازمان انرژی اتمی در پاسخ به سوالی مبنی بر نداشتن محدودیت در کارخانه مونتاژ سانتریفیوژ نطنز و به بن‌بست رسیدن با اروپا به معنای پایان کار برجام است، اظهار داشت: پایان برجام موضوع سیاسی است که بهتر است اهل سیاست بر آن نظر بدهند.
کمالوندی ادامه داد: مسئولیت ما در حوزه فنی است و در این حوزه تعهدات مشخص است و در حال رسیدن به انتهای تعهدات هستیم و اگر یکی دو موضوع کوچک دیگر هم برداشته بشود عملا از حوزه فنی چیزی باقی نمی‌ماند. ما در اندازه‌ای که لازم است البته نه برای افزایش ظرفیت، ماشین‌هایی که نیاز است تولید خواهیم کرد.
سخنگوی سازمان انرژی اتمی بیان کرد: سالن مونتاژ در نطنز، یک سالن بسیار مدرن و با ابزارآلات پیشرفته و همچنین مهندسین و متخصصین سطح اول در دنیا که می‌توانند روزی ۶۰ ماشین تولید کنند. اگر نیاز باشد ما سطح تعهدات غنی‌سازی را کنار گذاشته‌ایم و سطح غنی‌سازی ۲۰ درصد عملا مفهومی ندارد اگر نیازی باشد انجام می‌شود. بنابر این ما در این حوزه تعهدی نداریم.
کمالوندی گفت: در حوزه ظرفیت و تعداد ماشین‌ها ۵ هزار و ۶۰ ماشین در نطنز و یکهزار و ۴۴ ماشین در فردو است ما این حوزه و فردو را داریم که اگر نیاز باشد که افزایش بدهیم عملا می‌توان که چیز دیگری در حوزه فنی باقی نمی‌ماند که بخواهیم تعهدات خودمان را کاهش بدهیم.
سخنگوی سازمان انرژی اتمی درخصوص پایان کار برجام نیز تصریح کرد: ممکن است به پایان حوزه‌های فنی برسیم و اگر فردو بخواهد دوباره احیا شود و غنی‌سازی در آنجا انجام بگیرد و عملا به سمت اراک هم بخواهیم برویم، ما به دلیل مدرن بودن راکتور جدید ما به آن سمت نمی‌رویم و این موضوع را همکاری با چینی‌ها می‌دانیم و به دنبال این هستیم که به کار سرعت بدهیم و اگر حوزه افزایش ماشین را در نظر بگیریم دیگر چیزی از نظر فنی باقی نمی‌ماند.
نگاه ما منطقی، فنی و ملی است
کمالوندی در پاسخ به سوالی درباره چرایی عدم انجام غنی سازی ۲۰ درصد توسط ایران، گفت: وقتی شما تصمیم می گیرید محدودیت غلطت غنی سازی را قبول نکنید، این پیام را منتقل کرده اید که شما اگر بخواهید می توانید به ۲۰ درصد هم برسید.
وی افزود: اما میان این که چه چیزی اعلام می شود و چه چیزی اقدام خواهد شد، فرق وجود دارد. جمهوری اسلامی ایران اعلام کرده این محدودیت را کنار گذاشته است. اما برای اقدام یکسری مسائل فنی و منطقی در نظر گرفته می شود. اکر امروز به ما گفته شود، صرف نظر از مصالح فنی و منطقی، به علت یک تصمیم سیاسی شما ۲۰ درصد غنی سازی را انجام بدهید، امکان انجام شدنش وجود دارد. ولی توصیه ما به لحاظ فنی این است که کشور چنین نیازی ندارد. ما نگاهمان نگاه منطقی، فنی و ملی است.
سخنگوی سازمان انرژی اتمی تصریح کرد: برخی بحث های جناحی مطرح می شود که هیچ اشکالی هم ندارد. اما مطمئنا بسیاری از کسانی هم که بیرون گود نشسته اند و بسیاری از صحبت ها را طرح می کنند، اگر خودشان در بطن کار بودند، همین تصمیم را می گرفتند. چون آن ها هم دلسوز کشور هستند و ملی فکر خواهند کرد.
تصمیمات ما براساس منافع ملی است نه لج بازی با دشمن
کمالوندی در ادامه خاطرنشان کرد: تصمیمات ما صرفا بر اساس لج بازی با دشمنان خارجی نیست و ما به فکر منافع خودمان هستیم. هرچند این اقدامات انجام شده، نیز بار و دردی هم برای آن ها است و آن ها اگر می خواهند جمهوری اسلامی ایران در چارچوب توافق موجود ادامه حرکت دهد، زمان زیادی ندارند.
وی افزود:این بدیهی است که هرچه جلوتر برویم، شتاب ما بیشتر خواهد شد و این شتاب قطعا برای آن ها درد بیشتری خواهد داشت. به مرور زمان ذخایر ما افزایش پیدا خواهد کرد و اگر ذخایرمان به حدی برسد که در آینده احساس نیاز به غنی سازی ۲۰ درصد یا ۶۰ درصد داشته باشیم و آن را هم انجام خواهیم داد. اما در شرایط فعلی چنین نیازی نیست.
اروپاییها جدیت ایران را دیده اند
کمالوندی در پاسخ به سوال دیگری درباره بازتاب اقدام ایران و اینکه طرف‌های مقابل چقدر این گام را جدی گرفتند، گفت: جمهوری اسلامی ایران مصمم است و آنها می دانند که علی رغم بیانیه ای که می دهند، جمهوری اسلامی ایران قرار نیست تردیدی در اقدام خود انجام دهد و جدیت ایران را کاملاً دیده اند. درست است که متانت و صبر و استقامت ایران را دیده اند ولی جدیت را هم می بینند و عملاً اقداماتی که به سرعت انجام می شود گواه این موضوع است.
وی درباره وضعیت پیشرانها هم گفت: پیشران پروژه‌ای زمانبر هست. کارهای تحقیقاتی آن انجام می شود در اردیبهشت سال گذشته سیستمی راه اندازی شد که در حوزه تحقیق و توسعه کمک می کن.
پیشران در برنامه کار سازمان هست با این وجود ما فعلاً فاصله زیادی داریم تا به مسئله سوخت آن فکر کنیم و اقداماتی که انجام می‌شود خیلی حساب شده است و گزارش آن به مقامات عالی کشور ارسال می‌شود و امیدوار هستیم بر اساس برنامه پیش برویم سخنگوی سازمان انرژی اتمی گفت: آژانس بین المللی انرژی اتمی سال گذشته از این موضوع مطلع شد و ما اطلاعات لازم و اهداف خود را به آژانس دادیم و به موازات پیشرفت پیشران به آژانس هم اطلاع خواهیم داد.
سخنگوی سازمان انرژی اتمی در پاسخ به سوالی که آیا مطابق برجام ما به ۲۷۰ هزار سو می رسیدیم، گفت: برجام مشخص شده که در سال ۱۴۰۹ به ۲۷۰ هزار سو حرکت می کردیم. در گام سوم زمانی را در این زمینه مشخص کرد اگر بنا باشد برجام ادامه یابد و ما بر اساس آن زمان بندی ها پیش می رویم آن زمان بندی ها تفاوت ۲۷۰ هزار تا ۱ میلیون را نشان می دهد. حتماً تحقیقات ما تاثیراتی دارد که از ۲۷۰ وارد حوزه یک میلیون شویم.
کمالوندی افزود: اگر قرار باشد در چهارچوب برجام جلو برویم و تعداد ماشین ها را در زمان خاص افزایش دهیم و پیش ببریم، کف آن چه که می رسیم ۲۷۰ هزار سو خواهد بود اما بدون برجام این روند چند سال جلو می افتد و حتماً میزان آن هم می تواند افزایش پیدا کند.
اقدامات ما برای برطرف کردن عدم توازن است
وی در پاسخ به سوال خبرنگاری گفت: انجام این اقدامات توسط سازمان انرژی اتمی است، ولی تصمیمش دست ما نیست. تصمیم‌آن با شورای عالی امنیت ملی است که رئیس جمهور در رأس آن قرار دارد اجرای آن دست ماست.
وی خاطرنشان کرد: اقدامات ما هیچ نقض تعهدی نیست بلکه اصلاحی است برای برطرف کردن عدم توازن. الان ایران اگر تعهداتش را انجام دهد و طرف های مقابل بخواهند از آن استفاده کند این غیرمنصفانه است و جمهوری اسلامی باید چنین تصمیمی را می‌گرفت.
سخنگوی سازمان انرژی اتمی در پاسخ به سوال دیگری مبنی بر این که آیا ایران در گام سوم از برجام سلب تعهد می کند و این که به غیر از نسل ماشین هایی در تعهدات برجام آمده نسل ماشین جدیدی وارد چرخه خواهد شد یا خیر گفت: مسایل فنی به تنهایی پایه برجام نیست. اگر بخواهیم بگویم برجام چهارپایه دارد یکی از آن پایه فنی است. پایه اصلی که مهمترین پایه است در واقع تعهد طرف مقابل است که عملا الان وجود ندارد. دیگر تعهدات حقوقی و مسایل قطعنامه است که قطعنامه ها اجازه نمی دهند طرف مقابل خارج شود و تعهدات خود را انجام ندهد.
کمالوندی افزود: وقتی می گوییم پایه های برجام دست خورده است باید بگوییم مهمترین پایه که تعهدات طرف مقابل است که اگر این پایه درست نشود باید بگوییم عملا چیزی از برجام باقی نمی ماند ما هم مجبوریم با کاهش تعهدات به سمتی برویم که این عملیات هم باعث می شود چیزی از پایه فنی باقی نماند.
وی گفت: در خصوص ماشین جدید هم ما همانطور که اشاره کردم در این خصوص تعهداتی داشتیم که ماشین جدید را تا مرحله ای از تحقیقات انجام می دهیم که محاسبات و مدلینگ آن انجام می شود و برای ادامه آن باید در کمیسیون مشترک مطرح شود.
این مقام سازمان انرژی اتمی یادآورشد: در حال حاضر ما تعداد ماشین های زیادی داریم که کار زیادی می برد و تمرکز ما روی آنها است. بنابراین ماشین جدیدی فعلا موضوع ما نیست. اگر هم باشد شاید تا چند سال دیگر باشد که تعهداتی وجود ندارد که بخواهد به کمیسیون مشترک برود.
کمالوندی افزود: در حال حاضر نیاز نیست که بخواهیم آن را در لیست اقدامات بیاوریم. ماشین های جدید در برنامه کار کشور خواهد بود همچنان که در زمان تعهد هم در دستور کار داشتیم اما فعلا مورد نیاز نبوده است.
راه اندازی ای ار۸ ربطی به گام‌های ایران ندارد
کمالوندی در پاسخ به سوالی درباره وضعیت سانتریفیوژ IR۸ نیز گفت: در طول مذاکرات پیش از برجام، آن ها زمانی که فهمیدند سانتریفیوژی به نام IR۸ در حال تولد است، اصرار داشتند که این ماشین نباید متولد شود. در آن موقعیت جمهوری اسلامی ایران اصرار داشت که این سانتریفیوژ بسیار مهم است وبه علت این اصرار یک هفته هم در مذاکرات تاخیر ایجاد شد تا سرانجام وجود این سانتریفیوژ به آژانس اعلام شد و تحت نظر آن ها قرار گرفت و خوشبختانه این ماشین عملا متولد شد.
وی افزود: بدین ترتیب در فرایند مذاکرات، این ماشین آخری ماشین ما شد که توسط آژانس به رسمیت شناخته شده است. الان هم وضعیت خوبی دارد و مراحل راه اندازی‌اش با موفقیت در حال طی شدن است. البته راه اندازی این ماشین ارتباطی به گام های مطرح شده ندارد و طبق توافق برجام حق استفاده از آن را داریم.
سخنگوی سازمان انرژی اتمی کشور در توضیح سوال دیگری درباره تعیین تکلیف سوخت مصرف شده ایران و مذاکراتی که با روسیه در این باره انجام شده است، گفت: در ارتباط با سوخت مصرف شده سیاست‌های کشور مشخص است. سوخت عمده ما در نیروگاه بوشهر است و البته در راکتور تهران هم سوخت داریم.
وی افزود: یکی از موادی که در ضمیمه اول برجام قید شده است و جمهوری اسلامی به آن متعهد شده، عدم بازفرآوری سوخت های مصرف شده است. ما فعلا سوخت مصرف شده نداریم و عملا این که بگوییم این کار را انجام نمی دهیم، معنادار نیست.
کمالوندی تصریح کرد: طبق برجام قرار بود در ۱۵ سال، ما بازفرآوری نداشته باشیم. همچنین در متن آمده است که برای بعد از ۱۵ سال هم ایران نیت برای انجام این کار ندارد. فعلا هم نیتی برای انجام این کار نداریم، اما این نیت می تواند عوض شود.
وی در خصوص مذاکرات با روسیه هم گقت: این مذاکرات، مانند موضوعات دیگر مربوط به توان هسته ای ایران، در حال انجام است.
سخنگوی سازمان انرژی اتمی در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه گازدهی به آی آر ۶ و زنجیره ۲۰تایی آن که از روز گذشته آغاز شده به لحاظ فنی به معنای عملیاتی شدن این ماشین‌هاست، اظهار داشت: در کار تحقیق و توسعه ما آزمایش می‌کنیم. بعد از اینکه همه آزمایش‌ها موفقیت آمیز بود تولید صنعتی می‌کنیم که به این معناست که به‌طور مثال ماشین را در نطنز مستقر می‌کنیم. کارهای تحقیقاتی این ماشین انجام شده و خطا و مشکلی ندارد.
کمالوندی گفت: در گذشته که ما با مهندسی معکوس IR۱ را مستقر کردیم که شکستگی های زیادی هم داشته ولی ملاحظات اقتصادی و کرش(شکستگی) را در نظر نگرفته است. اگر زمانی ملاحظات ما فقط انباشت و ذخایر باشد، هر تعداد هم که از بین رفت برایمان اشکالی ندارد، پس ما این ماشین را به طور مثال فردا هم می‌توانیم مستقر کنیم. ولی مشکلات و هزینه‌های آن را باید متحمل شد. روند تحقیق و توسعه روندی است که اجازه می‌دهد ماشین ما کاملا بی‌عیب باشد. اگرچه ماشین IR۶ ماشینی است که الان می‌توان خیلی روی آن حساب کرد.
سخنگوی سازمان انرژی اتمی اظهار داشت: اگر این ماشین همین الان هم مستقر شود، با وجود اینکه فقط با زنجیره‌های ۱۰ تایی تست شده، و البته ما زنجیره ۲۰ تایی هم شروع کردیم و زنجیره ۳۰ تایی را هم به زودی خواهیم داشت، هر کدام از این زنجیره‌ها آزمایش خاصی را دارد، میزان خسارت کرش آن شاید کمتر از IR۱ باشد با توجه به سوی بالایی که دارد و شاید هر ماشین آن به اندازه ۱۰ ماشین بشود.
کمالوندی بیان کرد: به دلیل اینکه دانش این ماشین در حال مستندسازی است و از یک مسیر طبیعی تولیدی عبور می کند، باید این فرایند را طی کند. اما اگر نیاز باشد و بگویند ذخایر را به سرعت بالا ببرید ممکن است که کار تحقیق و توسعه را کوتاه کنیم، ماشین را مستقر کنیم. در هر صورت فعلا موضوع ذخایر موضوع خیلی بزرگی برای ما نیست. اگر چه کاملا قابل دسترس است.
ادامه دارد